'Have you ever seen the fremen?'

Το μυθιστόρημα DUNE του Frank Herbert έχει πολλές πτυχές. Με μια πρώτη ματία είναι επιστημονική φαντασία που εξελίσσεται σε κάποιο μακρινό μέλλον, με στοιχεία τεχνολογίας που εκπλήττουν και τον πιο τολμηρό οραματιστή. Παράλληλα, οι δομές της κοινωνίας που περιγράφει είναι σχεδόν αρχετυπικές. Αχανείς αυτοκρατορίες, πολυάριθμοι στρατοί, επικές μάχες, σκληροτράχυλοι επαναστάτες, ιδεολόγοι με υψηλά ιδανικά, αμφιβόλου ήθους διπλωμάτες και σκιώδεις οργανώσεις με μεγάλη δύναμη και τρομερά μυστικά.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο πρόκειται για ένα δοκίμιο στην οικολογία, πώς οι άνθρωποι διαμορφώνουν τον χώρο, τον τόπο και τον πλανήτη στον οποίο ζούν, αλλά και πώς το περιβάλλον τους διαμορφώνει αυτούς. Τους ζυμώνει και τους πλάθει σε μορφές και σχήματα που καθορίζονται τελικά από την συνολική δράση των ιδιών, φιλτράροντας την δράση αυτή σύμφωνα με τους εγγενείς και συνεχώς προσαρμοζόμενους κανόνες που η ιδιοσυγκρασία του οικοσυστήματος υπαγορεύει. Feedback.

Αλλά είναι επίσης και μια ιστορία ενηλικίωσης. Η (απότομη) είσοδος ενός εφήβου στον ενήλικο κόσμο και η αγωνία της προσαρμογής στις νέες παραμέτρους. Το πλήθος των επιλογών που του δίνονται ή του στερούνται, αλλά και ο στόχος που στοιχειώνει τον ήρωα, διαγράφουν ένα μονοπάτι ζωής που σαν αυτό που ο καθένας λίγο ως πολύ είναι υποχρεωμένος (από την βιολογική του φύση και κατασκευή) να διανοίξει, έστω και αν το μέτρο των αντιξοοτήτων, των ευνοϊκών αρχικών συνθηκών και των όποιων αναπάντεχων εκπλήξεων είναι διαφορετικό.

Η ουσία που αναδεικνύεται είναι αυτή της προσαρμογής στα νέα δεδομένα, στον άνθρωπο που ανακαλύπτεις πως είσαι και στο πόσο διαφέρεις απο αυτό που ξεκίνησες να γίνεις. Κατά μία έννοια είσαι κι εσύ ένα οικοσύστημα, σαν αυτά των πλανητών που περιγραφόνται στις σελίδες του βιβλίου. Ο πλανήτης "εσύ", με μοναδικό κάτοικο εσένα, που διαμορφώνεσαι από τις πράξεις και τις αποφάσεις σου, από τα λόγια που ακούς τον εαυτό σου να λέει και από τις σκέψεις που δεν φωτίζονται ποτέ από τον λόγο. Και ταυτόχρονα εξαναγκάζεις τον εαυτό σου να προσαρμοστεί στα δεδομένα σου αυτά, στις αλλαγές που εσκεμμένα ή ασυναίσθητα σου επιβάλλεις, να μάθεις να ζείς στο διαρκώς αναπροσαρμοζόμενο οικοσύστημα του εαυτού σου, να μάθεις να ζείς.

(Και μην εκπλαγείς ιδιαίτερα όταν καταλάβεις - και μακάρι να καταλάβεις - ότι μετέχεις κι εσύ του υλικού από το οποίο είναι φτιαγμένοι οι χειρότεροι σου αντίπαλοι, οι ακατανόμαστοι εφιάλτες σου.)

Ο ήρωας, στο τέλος του πρώτου βιβλίου βγαίνει νικητής. Στο διηνεκές της ιστορίας που επόμενοι τόμοι αφηγούνται, το συμπέρασμα δεν είναι το ίδιο εύκολο για την τύχη του. Λίγη σημασία έχει όμως αυτό. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι η ευκαιρία που δίνεται στον αναγνώστη να παρατηρήσει την πορεία προς την νίκη ή την ήττα. Την πορεία του ήρωα, αλλά και την δική του.

Η είσοδος παραμένει ελεύθερη, αλλά καμία φορά χρειαζόμαστε την πρόσκληση στα θεωρεία της ζωής μας. Προβολές παίζονται διαρκώς, και οι θέσεις είναι ρεζερβέ. Μάλιστα υπάρχουν φορές που θα δείς ότι είναι και άλλοι θεατές ήδη καθισμένοι στις θέσεις τους, και απολαμβάνουν την ζωή σου με ποπκόρν και αναψυκτικό στο χέρι.

Pray hope it's a good show.